Een dakloze smeekt mij om goudstukken en edelstenen. Nietsvermoedend loop ik in het winkelcentrum van het Smaragdplein. Ik schud mijn hoofd. Want wat gaat hij doen als ik hem goudstukken geef? Gaat hij deze goed besteden aan zijn levensbehoefte of juist aan zijn verslaving? Als ik een luisterend oor bied zou hij dat accepteren of kiest hij toch liever de goudstukken? Hoe kan ik hem echt helpen?

Een paar jaar geleden had ik als bedrijfsuitje een daklozenwandeling in Utrecht. Het was indrukwekkend. Een ex-dakloze nam ons als ervaringsdeskundige mee op zijn reis naar de tijd dat hij zelf nog dakloos was. Door zijn verhaal leerde ik hoe klein de stap is van het gewone leven naar een daklozenbestaan. Vol humor nam hij ons mee naar de plekken die een rol speelden in zijn toenmalige Utrechtse leven. Hij vertelde over zijn leven op Hoog Catharijne. Hij vertelde over de opvangplekken. En hoe die opvangplekken het leven van daklozen ten goede kwam en positief veranderde. Door de steun die hij op deze plekken kreeg van hulpverleners heeft hij nu een eigen appartement. Hij gaf ons een inkijkje in het leven, dat zo tussen je handen door kan glijden. Soms zonder dat je daar invloed op hebt. Deze dakloze wilde geholpen worden en ondanks alle winden en stormen is hij eruit getrokken doordat hij hulp accepteerde. Dat brengt hem waar hij nu is. Rondleidingen geven, trots op het weer verbonden zijn met de wereld. Als ervaringsdeskundige laat hij zien dat alles mogelijk is. Met doorzettingsvermogen en het geloof in jezelf. Ook al zit je in de allerdiepste put, het begint bij jezelf.

Waar zit de kern van het probleem bij iemand die van de wereldbol is gevallen? Als een fragiele ziel aan een touw bungelend, waarvan de zekeringen niet goed zijn vastgezet. Een crisisteam moet aan het touw trekken om hem omhoog te takelen. Wat moet er gebeuren waardoor hij het touw durft te pakken zodat hij omhoog getrokken kan worden? Weg van de rand, weg van de afgrond.

Ik las dat het probleem zich voornamelijk voordoet in de vier grootste steden. Rotterdam en Amsterdam hebben de problemen al laten zien in het programma van Beau van Erven Dorens. Maar wat doet Utrecht voor daklozen? Er zijn vast veel activiteiten waar ik niks van weet. Ik zag daklozen in het winkelcentrum van het Smaragdplein waar goudstukken en edelstenen worden gesmeed. Is het probleem verschoven? Want op Hoog Catharijne zijn de daklozen niet meer te bekennen. En wie weet zijn ze ook in andere wijken. Er zullen toch meer mensen zich dit afvragen?

Hoe werkt het systeem voor daklozen in onze mooie stad? Bieden wij ook professionele hulp? Geven we tienduizenden euro’s aan begeleiding of onderzoeken we ook eerst het echte probleem. En vergroten we niet het problemen door goudstukken en smaragden te geven? Begin vanuit de positie van de dakloze ervaringsdeskundige. Wat heeft hem weer op de rails gebracht? Kan de dakloze op Smaragdplein ook op die manier geholpen worden? Of begint het bij mezelf en zal ik me meer moeten openstellen om hun verhaal te horen? Laat ik daarmee beginnen!

Deze column is gepubliceerd in de NuK