Het is een serieus probleem, het tekort aan schoonmakers. Als FNV-consulent en medewerker van het UMC Utrecht hoor ik veel negatieve verhalen over de schoonmaak. Door de toenemende vergrijzing onder de huidige medewerkers en onderwaardering van dit werk – want welke jongere wil nog de schoonmaak in tegenwoordig? –  zitten we binnenkort met de gebakken peren!
Kan het gezel/leermeesterschap helpen om meer jongeren enthousiast te krijgen voor de schoonmaak? En/of moeten we wat meer kijken naar wat Amerikanen op sommige vlakken doen met ondergewaardeerd werk?

Niet iedereen kan en hoeft een hbo-opleiding of wo-studie gevolgd te hebben om in het UMC Utrecht te werken. Juist niet! Ook al kunnen we artsen of verpleegkundigen gebruiken en doen zij uiterst nuttig werk, toch moet ook het werk van de schoonmakers hoger gewaardeerd worden. Het is zo belangrijk. De kamers waar de patiënten liggen verdienen de nodige schoonmaakaandacht. Als deze op een verkeerde manier schoongemaakt worden, kost het mensenlevens.

Het werk bestaat uit meer dan schoonmaken alleen. Denk maar eens aan de specialistische schoonmaak van bijvoorbeeld het laboratorium of een isolatiekamer op een verpleegafdeling. Het behoeft geen uitleg, waarom het zo belangrijk is dat deze ruimtes spic en span zijn. Het schoonmaken daar vergt echt andere kennis dan, wat jij en ik met de poetsdoek thuis doen.
Als schoonmaker heb je ook een sociale functie. De patiënten schijnen aan de schoonmakers meer te vertellen dan aan de verpleegkundigen.

Het UMC Utrecht wil het tekort voor zijn en is met meerdere praktijkscholen een samenwerking aangegaan. Ook zijn ze  gezel/leermeestertrajecten (TOP academie talenten) gestart. Dat houdt in dat een ervaren schoonmaker een student begeleidt. Het resultaat tot nu toe is dat twee leerlingen nu na een jaar hun diploma op zak hebben. Dat moeten er heel wat meer worden natuurlijk. Ook vanuit de politiek wordt de meerwaarde van deze opleidingen erkent. Oud-wethouder Anke Klein van de gemeente Utrecht heeft dit meerdere keren benoemt als uiterst belangrijk voor academische ziekenhuizen.

Voor jongeren worden rondleidingen verzorgd. Zij kunnen komen kijken en ervaren wat het inhoudt. Het leerbedrijf is in ontwikkeling en het facilitair bedrijf van het UMC kan alle facetten bieden. Iedereen is welkom en de deuren staan open om het vak van schoonmaker onder de knie te krijgen.
Juist ook voor jongeren met een rugzakje, of mensen die zijn gevlucht uit een oorlogsgebied.

De ervaring wijst uit dat er tot nu toe geen rijen voor de deur van het UMC Utrecht staan. En dat is kwalijk. De vraag blijft hoe het vak van schoonmaken aantrekkelijker te maken. Natuurlijk met meer waardering en geld. Ik moet denken aan Amerikaanse vuilnismannen, die gewoon goed betaald worden, omdat hun werk zo belangrijk is. Als het vuil niet opgehaald wordt in de straten dan ontstaan er grote problemen. En dat is nu juist wat er ook in een ziekenhuis kan gebeuren. Stel je voor dat er in de kamers, maar ook ruimtes als OK niet goed schoongemaakt wordt. De gevolgen zijn niet te overzien.

Maar nog meer gaat het om de waardering van en voor de schoonmakers zelf. Daarom sluit ik deze column af met een citaat van Martin Luther King. Ik ben het zo met hem eens!
“Als een man een straatveger wordt genoemd, moet hij straten vegen zoals Michelangelo schildert of Beethoven muziek componeert of Shakespeare gedichten schrijft. Hij zou straten zo goed moeten vegen dat alle gastheren van hemel en aarde zullen pauzeren en zeggen, “hier woonde een geweldige straatveger die zijn werk goed deed”.” – Martin Luther King jr.

Deze column is gepubliceerd in de NuK (De nieuwe Utrechtse krant).